Η Ετρουσκική γλώσσα
Η ετρουσκική εμφανίστηκε σε γραπτή μορφή μέχρι τον 7ο αιώνα π.Χ., μετά από επαφή με Ευβοϊκούς Έλληνες εμπόρους και αποίκους, και είναι το ευβοϊκό ελληνικό αλφάβητο που υιοθέτησαν και προσάρμοσαν οι Ετρούσκοι για να ικανοποιήσουν τις φωνολογικές και γραμματικές ανάγκες της μητρικής τους γλώσσας. Οι Ετρούσκοι έγραψαν από δεξιά προς τα αριστερά και πολλά από τα ελληνικά γράμματα έχουν αντίστροφο προσανατολισμό. Ορισμένες πρώιμες ελληνικές επιγραφές είναι επίσης γραμμένες από δεξιά προς τα αριστερά ή σε μια συνεχή σειρά γραμμών που εκτείνονται από δεξιά προς τα αριστερά και μετά από αριστερά προς τα δεξιά.
Δεν έχουμε σωζόμενες ιστορίες ή λογοτεχνία στα ετρουσκικά, και η μόνη σωζόμενη γραφή που μπορεί να θεωρηθεί κείμενο, σε αντίθεση με επιγραφή, ήταν ζωγραφισμένη με μελάνι σε λινό, που διατηρήθηκε μέσω της τυχαίας επαναχρησιμοποίησης του λινού ως περιτυλίγματος για μια αιγυπτιακή μούμια τώρα στο Ζάγκρεμπ. Η ύπαρξη τέτοιων αντικειμένων όπως ένα ετρουσκικό abecedarium με τη μορφή μελανοδοχείου, καθώς και καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις βιβλίων ή κυλίνδρων, επιβεβαιώνουν μια γραπτή παράδοση για φθαρτά υλικά. Παρά την έλλειψη διατηρημένων κειμένων, το σώμα περισσότερων από 10.000 ετρουσκικών επιγραφών σε τοπικά και εισαγόμενα αγαθά για καθημερινή, θρησκευτική και ταφική χρήση μας δίνει μια εικόνα για τη σημασία της γλώσσας στη ζωή των Ετρούσκων και στη μετά θάνατον ζωή.
Οι ετρουσκικές επιγραφές εκπλήρωναν διάφορους ρόλους και συχνά αποκαλύπτουν τους επιδιωκόμενους σκοπούς των αντικειμένων που τις έφεραν. Το σύστημα γραφής αναπτύχθηκε από ανάγκη όταν οι Ετρούσκοι άρχισαν να ασχολούνται με το μεσογειακό εμπόριο και οι επιγραφές μπορούσαν να αντιμετωπίσουν πρακτικές ανησυχίες, όπως η τιμή ενός αντικειμένου ή να υποδείξουν το σήμα ενός αγοραστή ή του πωλητή. Υπάρχει ένας συντριπτικός αριθμός αντικειμένων «ομιλίας» ή αγγείων που είναι χαραγμένα με φράσεις για να εκφράσουν την ιδιοκτησία ή την αφοσίωση, γραμμένα σαν να μιλούσε το ίδιο το αντικείμενο. Για παράδειγμα, ένα ιταλο-κορινθιακό αλάβαστρο στη συλλογή είναι χαραγμένο με τη φράση «mi licinesi mulu hirsunaiesi» ή «είμαι το δώρο του Licinius Hirsunaie».
Αυτό θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι το σκάφος προοριζόταν ως προσφορά σε μια θεότητα, αλλά θα μπορούσε επίσης να απεικονίσει μια ανταλλαγή δώρων μεταξύ πλούσιων ατόμων.
Επιγραφές που σχετίζονται με εικονογραφικές σκηνές, όπως πίνακες τάφων, ζωγραφισμένα αγγεία ή εγχάρακτοι καθρέφτες, μας βοηθούν να κατανοήσουμε τι αντιπροσωπεύει η σκηνή. Οι Ετρούσκοι γιόρταζαν τους ελληνικούς μύθους και λάτρευαν πολλές από τις ίδιες θεότητες, αλλά με παραλλαγές στις συμβάσεις που χρησιμοποιούνται για την απεικόνιση των αφηγήσεων που μπορεί να τους κάνουν δύσκολο να ερμηνευτούν. Εγχάρακτοι μπρούτζινοι καθρέφτες από πολυάριθμους ετρουσκικούς τάφους φέρουν περίπλοκες, πλούσιες και αποχρώσεις μυθολογικές σκηνές που μπορούν να γίνουν πλήρως κατανοητές μόνο μέσω των προσεκτικά εγγεγραμμένων ονομάτων που προσδιορίζουν καθεμία από τις μορφές. Στην πραγματικότητα, ο μόνος τρόπος που γνωρίζουμε τα ετρουσκικά ονόματα για τους θεούς είναι μέσω αυτών των επισημασμένων μυθολογικών σκηνών σε αντικείμενα και σε πίνακες τάφων.
Μερικά ονόματα είναι «ετρουσκανοποιημένες» εκδοχές των ελληνικών ονομάτων, π.χ., Aplu για τον ελληνικό Απόλλωνα ή Ercle για τον Έλληνα Ηρακλή, αλλά άλλα είναι εντελώς διαφορετικά και μπορούν να αναγνωριστούν μόνο μέσω εικονογραφημένων, επισημασμένων σκηνών, π.χ. Tinia για τον Δία ή Turan για την Αφροδίτη.
Cippus Perusinus, μια πέτρινη πλάκα που φέρει 46 γραμμές εγχάρακτου ετρουσκικού κειμένου, μια από τις μεγαλύτερες σωζόμενες ετρουσκικές επιγραφές (3ος ή 2ος αιώνας π.Χ.), που ανακαλύφθηκε κοντά στην Περούτζια το 1822, μια από τις μεγαλύτερες γνωστές τέτοιες επιγραφές. Το κείμενο είναι σύμβαση μεταξύ δύο οικογενειών σχετικά με τη χρήση ακινήτου για τάφο.